Refranes gallegos

---

Autor: El café de la Historia

---

✅ Dichos, refranes y proverbios de Galicia ✅

• Lugo ten color d’aceiro; Pontevedra, de coral; Ourense de limoeiro, y a Coruña de cristal.
• Mientras Vigo trabaja, Pontevedra duerme, Santiago reza y La Coruña se divierte.
• Hasta el 40 de mayo no te quites el sayo, y si eres de Lugo, hasta el 30 de julio.
• Si vén o aire de Portomarín, auga na cara.
• Non te cases n-a Coruña nin tampouco n-o Ferrol; mira que che han de poner as armas d’o caracol.
• En Betanzos y en Orense ha de existir el suspense.
• Pontevedra e boa vila ninguen a ve que n’o diga.
• Corren as nubes para Lugo, auga no puño.
• Vivir na Coruña que bonito é, andar de parranda e dormir de pé.
• Cando fores a Nocelo, leva o pan n-o capelo.
• ¡Pontevedra! ¡Pontevedra! Si o rey te vira non te dexa.
• Viva Lugo, porque tiene una muralla famosa, un consistorio bonito y una catedral preciosa.
• A chuvia en Santiagho trae o millo ó aghro.
• Tres cosas hay en Orense que no las hay en España: el Santo Cristo, la Puente y la Burga hirviendo el agua.
• Veso Cangas, veso Vigo; tamén veso Redondela; veso o ponte de San Payo, camiño da miña terra.
• Encarnao pa Lugo, sol seguro; encarnao pa Valencia, agua en sentencia.
• A San Andrés de Teixido el que no va de vivo, va de muerto.
• Corren as nubes para Ourense: sol que nos quente.
• O carballo de Galleiro, heino de mandar cortar; cuando vou pra Redondela, quítame a vista do mar.
• En Taboada, mucha moza y mal guardada.
• Aire de Carnota, nin bo viño nin boa bota.
• Meu divino San Andrés, meu divino Santo bou, pediuche un rapaz bonito e trasme un papalaison.
• Marzo marzola, trebón e raiola.
• Cando Barbanza ten touca, ou moita chuvia ou pouca.
• Nosa Señora de Sada ala vai pol-a ribeira collendo conchiñas brancas, metendo-as n’a faltriqueira.
• Ceo ovellado, ós tres días mollado.
• Si marzo requicha o rabo, non queda ovella viva nin pastor azamarrado.
• A santa Catalina trae a neve na cestiña e o santo Millán trae a neve no pan.
• Panadeiriñas de Cea, ben sabedes amasar; ben sabedes coller sona co voso panadeirar.
• O subila e ó baixala a costina de Cañedo; o subila e o baixala perdiu a cinta d’o pelo.
• Frebeiro, fervoso.
• Ventos nas illas Ons, malos son.
• Arco da vella á mañanciña, prepara a capotiña.
• Hay de todo n’a Mariña, a mazá e mai l-a pera, hay de todo n’a Mariña, tamen hay a bona neña.
• Por Pascuas de Resurrección tres cousas non teñen sazón: sardiñas saladas, castañas asadas e predicación.

✅ Más refranes gallegos ✅

• O cura de San Román, non ten camisa lavada. ¡Oh señor cura de Cerbo, veintecinco n-a colada!
• Febreiriño corto cos seus vinteoito, o que ben contou vintenove lle atopou, se durara outros catro non quedaba can nin gato.
• Nin caza a beira do río nin viña ó pé do camiño.
• A vida dun can é tres anos cuzo, tres anos can e tres anos melandrán.
• Sol do color do luar, ou chover ou nevar.
• Nieblas a Miranda, nordés de banda.
• Monelos e Palavéa, Vilaboa e mais Carral, que son os catro partidos d’a pedra fundamental.
• Aldea de Santa Cristina, aldea que de todo ten, boa mazán, boa pera e boas mozas tamén.
• Néboa en Padrón, sinal de cerrazón.
• En maio aínda a vella queima o tallo, aínda que sea de carballo.
• Tanto dura a mala veciña coma a neve ferbeiriña.
• Cando a Curota ten capela, adiviña vendaval.
• Rapazas de Vilanova, ben vos podedes gabar, que non hay Virxe n-o mundo com’a Virxe d’o Cristal.
• O cantar d’o arrieiro eche un cantar moi baixiño; cando canta en Ribadavia resona n’o Carballino.
• De Puga, quien pudiere, emprenda la fuga.
• Si en xulio non vén treboada, haberá mala anada.
• Con norte fuerte ronca a Lanzada, pronto virá a recalmada.
• Marzo ventoso, abril chuvioso, maio louro, san Juan claro valen máis que o boi e o carro.

• Miña Virxe d’Aguas Santas, ten n’as calleras na fonte, para beber os romeiros, que vén casados do monte.
• San Benitiño de Cova de Lobo, hed ‘ir alá, miña nai, si non, morro.
• Villalba, corral de vacas, Vilanova de cabritos; Mondoñedo de embusteros ¡qué tres pueblos tan bonitos!
• Cando corre o nublao para o Cebreiro, colle a capa e o sombreiro; corre o nublao para o mar, colle o malle e vai mallar.
• As xeadas de xaneiro comen máis que Madrid e Toledo.
• Cando a semana está de polos non sirve lava-la camisa.
• Pitas xuntas, señal de tempo trocado.
• Madre de Dios de Chanteiro, deano-lo vento en popa, que somos os mugardeses, levamol-a vela rota.
• Os de Feás matan a bestia. os de Coruxou cómena fresca, Churio, Muniferral e Cambás non valen cen reás.

• A Virxe de Cerca vaise, o cabildo vay con ela; panadeiñas d’a prasa, vinde a despedirvos d’ela.
• Becerreiros de Brión, racheiros de Santomé, capatoxas de Trasmonte, do demo mentira é.
• Dica san Martiño pan e viño e de san Martiño pa diante fame e frío.
• Entre Loiro e Bentraces patacas novas.
• ¿Onde irás, boi, que non ares? A Casares.
• Terra por terra, Barzamedera; millor por millor, valle de Miñor.
• Na semana de Ramos lava os teus panos, ca na de Pasión ou poderás ou non.
• Os villaos caldelaos, desque non ten que comer lamben as maos.
• Nenas de Castro-Lodeiro, deijá pasa-l-as d’Ulla, con ferreiñas e pandeiro.
• Se os burros ornean moito, non saldrás enxoito.
• Quen moito escolle mal acerta.
• Por San Xoán a sardiña molla o pan.
• Cada labrego sabe onde garda os bois.
• Tú pensas que o pínfano é gaita pro eche un ferrón que toca.
• O primeiro ano bico con bico, o segundo cu con cu, e o terceiro ¿que trouxeche tu?
• Sempre a un lle cadróu bailar oa máis fea e pagar a música e a peza máis larga e onde o vexan todos.
• O que pra pobre tá apuntado tanto lle ten traballar como estar deitado.
• Xaneiro xiadeiro, marzo espigardo, abril chuviñoso, un maio pardo i un san Juan claro, vale máis este ano que as mulas i o carro.
• Vaiche n-a misa en Conxo.
• A Coruña no é Coruña, si non un puerto de mar, onde navega meu Pepe, onde pode navegar.
• Os do Castelo mataron un burro, os do Caramiñal comérono crudo, os de Palmeira izaron bandeira, para comerse a tripa cagueira.
• Miña Virxe d’os Milagros, ¡qué che foron levantar! ¡Que tinas un home morto debaixo d’o ten altar!
• Elas de Laiño son, collen o junco ñas brañas vano á vender á Padrón.
• Grou, ¿quén te viu e te deixou?
• O Santo Cristo d’Ourense, arrodeado d’outeiriños, estaría entre calvarios se foran cruces os pinos.
• En Untes bebe e non preguntes.
• Tóquenll’as caroucoeiras a quen diga Moreiras.
• Santo Xoán d’Arruxo, déalle salú ó raposo, os gatois de Maldonado rabuñáronll’ o pescozo.
• Morra o gato, morra farto.
• Rubias á Franqueira, vellas á borralleira; rubias ó mar, vellas a sollar.
• Leste na ría, norte na costa.
• Marzo marzán, pola mañán cara de risa e pola tarde cara de can.
• Meu santo San Benitiño, feito de pau de carballo; como parco n’o fuciño, dame forza n’o carallo.
• Condo chove y neva, ou fay carapella, probe de veya que tá na portella, con sete neníos y una sola mantella.
• A porta do rezador non poñas o trigo ó sol, e do que non reza nada nin trigo nin cebada.
• Cambiarás de muiñeiro pero de ladrón non.
• Sempre o forno lle chamou ó mulín queimado sendo el o máis abrasado.
• Bestas en pelo, hai en Monterroso.
• O cura de Corme é xastre, o de Malpica é mariñeiro, o de Pazos, labrador e o de Cesullas, gaiteiro.
• Esta aldeiña de Cambre, moito viva que-n-a honra, de maná, por autr’o souto en busca de boa sombra.
• Tabaco, vino e muller botan un home a perder.
• Adiós as ostras d’o Burgo, e as ostras d’o Pasaxe, a Virxe de Pastoriza nos dé a todos bo viaxe.
• Auga a ferver, percebes botar, auga a ferver, percebes sacar.
• Adiós, Castro de Caldelas, ventanas e corredores; au qu’eres frío d’os aires, eres quente d’os amores.
• Rio Miño, voy calcediño, e no espertes o meu neniño.
• Desde Maside a Dacón, de Dacón o Carballiño, chegas en catu zancadas s’un non para n’o camino.
• Monterrey ten un castillo; Verin, aguas minerales; hai-che rapazas bonitas, e hai-che muy bos capitales.
• Viño d’o Pereiro, mexadeiro; San Salvador, algo millor; Tibiás, pra po-las mañás; Castadón, sí ou non; Lamela, purrela; Cachamuiña, purreliña; Ceboliño, nin auga nin viño.
• O que sea meu amigo verdadeiro, véñame a ver o vinte de xaneiro, dixo o santo do Picosagro.
• Abriles bos e bos fidalgos, andan escasos.
• Toquenll’as caroncoeiras a quen diga de Moreiras.
• Se queres bon banastro, corta os bimbios en marzo.
• Amiguiños, si, pero a vaquiña polo que vale.
• Por onde se vaia a ola que se vaia a tapadeira.
• Os que dormen no mesmo colchón vólvense da mesma condición.
• Se o traballo é salú que traballen os enfermos.
• Vai a nebra para o Cebreiro, colle a capa e o sombreiro; van as nebras para o Carballal, colle o mallo e vai mallar.
• O que non se vai en lágrimas vaise en suspiros.
• As mininas de Boel, ponen o pé n-auga crara non se lle quere avolver.
• O que a túa muller non poida saber, non o debes facer.
• Santa Cristina, nin boa vaca, nin boa veciña ou cante que Aldeíña de Santa Cristina, aldea de poucos homes e os pouquiños que quedan chámanlle remendafoles.
• O gaitero de Bioño malo costado o mate, que non quer toca-la gaita sin tomar o chiculate.
• Entre pais e fillos non métas os fuciños.
• Baixo d’o ponte d’Ourense hai un marco con letriñas, que po-l-a groria de Curros manda velar ás ondiñas.
• Las señoritas d’o Barco dicen que no levan pulgas; e debaixo de las senaguas levanlas como garduñas.
• E Viana boa vila, y-a Rúa bon lugar, con Barco de Valdeorras non se poden comparar.
• El Miño pone la fama y el Sil el agua.
• No compres mula en Orense, ni en Rioseco paño, ni mujer en Villalón, ni amigos en Villalpando… La mula te saldrá falsa, el paño te saldrá malo, la mujer no será buena y los amigos, contrarios.
• Xente nova, leña verde, todo é fume.
• Non hai pouco que non chegue nin moito que non se acabe.
• Os d’a Lama: xanta e vaite.
• O carballo de Galleiro, heino de mandar cortar; cuando vou pra Redondela, quítame a vista do mar.
• A playa de Pauxón a roncar, bó tempo vay a entrar.
• Encarnao pa Burón, sol a trompón, por la tarde sí, de mañana non.
• Pra cagar con esmero e non ensuciar o retrete, hai que poñer o ojete enfrente do agujeiro.
• Moitas veces vai o xarro á fonte e dunha vez rompe.
• A curuxa no ameixón, mortandá ou tempo bon.
• Os fillos da miña filla meus netiños son e os fillos do meu fillo ou serán ou non.
• O que queira patacas en maio que as bote no San Paio.
• En Ares hai boas mozas, en Mugardos, a flor de elas, en Chanteiro, refugallo, en Cervás, todas son vellas.
• As rapaciñas d’a Arzúa, eu direi quen elas son; collen seu pai po-las barbas, ‘Anda por eiqui, castrón’.
• Si me deran a escoller, eu non sei qu’escolleria: si entrar n’a Cruña de noite o entrar n’o ceo de día.
• Vale mais un mal arranxo ca un bó preito.
• Se vas pra Camba, leva o pan n-a manga.
• Fartura en Ventosela, fame n-a terra.
• Nosa señora de Abades, ¿qué ha de dar os seos romeiros? agüiña d’a sua fonte, sombra d’os seus castañeiros.
• Merlín, buen agua y gente ruin.
• Todos somos galegos menos o capitán que é de Muros.
• O cura de Valcarria, ten doce nenas, faladas; tres Marías, tres Antonas, tres Anas e tres Xulianas.
• O que non ten fortuna párelle a porca no maio e a muller na seitura.
• En noviembre cume o vende e que non sea tanto o vender que non deixes de comer.
• O que fai un cesto fai un cento dándolle bringas e tempo.
• Hombre de Lugo, mujer de Betanzos y can de Villalba, para molerlos.
• O cura de Paradela, ten una besta rabela; todo-los qu’aquí non canten levan o camiño d’ela.
• Aire sarriao ou moita chuvia ou nin un grao.
• O logariño d’Esqueira, pequeniño e ben visoso; o que nel tomar amores pódese chamar dichoso.
• Aunque che son das marinas, d’as Marinas de Beíanzos; aunque che son d’as Marinas, non che vendo garabanzos.
• E xa veredes como, onde non xiou no primeiro mes, pode, contra os ditos, chover tres.
• Os de Curtis mataron un burro, os de Teixeiro comérono crudo, i-os de Fisteus mandaron recado, que lles gardaran a punta do rabo.
• Encargos sin diñeiro, chegan a Sigüeiro.
• As garelas de Betanzos, aquetas d’o abanico, levan un gato n-a cesta.
• Ouen pasóu a Marola pasóu a mar toda.